Een poos geleden was ik bij mijn huisarts omdat ik al lang last had van mijn hamstring, of beter gezegd van de aanhechting ervan bij mijn bekken.

De dokter had er vroeger al eens een spuit in gezet en dat hielp prima, maar dit keer kon hij het precieze plekje niet vinden en gaf me een doorverwijzing naar het diagnostisch centrum voor een echo (ik moest wel een beetje zeuren hoor).

“Je kunt ook gewoon een placebo inspuiten hoor”, zei ik min of meer serieus tegen hem. Maar hij schudde zijn hoofd. “Deze pijn kun je niet wegdenken. Ik laat een echo maken, dan zie ik waar de ontsteking zit.” Ik knikte, maar later begon ik me toch af te vragen of hij wel gelijk had. Zou een placebo niet net zo goed werken?

Een dag later viel mijn oog toevallig op een onderzoek van de afdeling Orthopedie van het Erasmus Medisch Centrum en de KNVB: injecties met plaatjesrijk plasma in de hamstring helpt niet beter als een placebo.1

Maar ja, plaatjesrijk plasma bevordert de genezing. Het is natuurlijk niet hetzelfde als een injectie met cortisonen, die de ontsteking onmiddellijk neutraliseren. Hoe zou het daarmee zitten?

In 2013 injecteerde de Amerikaanse Associatie voor Handchirurgie namelijk zesendertig mensen met peesschede-ontsteking in de pols of duimbasis-artrose met het corticosteroïd of bijnierschorshormoon Dexamethason of met een placebo.2

Na de injecties werd nauwkeurig bijgehouden hoe de mensen zich voelden en wat hun verwachtingen waren. Na een aantal maanden bleek dat er geen verschil was tussen het herstel van de patiënten die de spuit met het cortison hadden gekregen en de mensen die het placebo kregen.

Wat wel opviel was dat de mensen die negatief dachten over hun herstel, meer klachten hielden dan degenen die optimistisch waren geweest.

Zou een injectie met een placebo me dan toch kunnen helpen? Ik ben er niet achter gekomen. Aan de hand van de echo werd de dokter niet veel wijzer en stelde wat wijfelend voor om in de pees te gaan prikken. Het doel was om de pees extra te irriteren zodat ze zichzelf zou gaan genezen.3

Als selfmade man zei ik dat ik het wel zelf zou doen. De dokter gaf me wat naalden mee en ik ging aan de gang, al had ik er niet veel vertrouwen in.

Het deed me denken aan de namaakoperaties van Bruce Moseley, die bij de helft van zijn patiënten geen knie-operaties uitvoerde maar alleen deed alsof. De namaakingrepen bleken net zo goed te helpen als de echte ingreep.

Daar bleek het in ieder geval dat het niet de ingreep was die heelt, maar de aandacht die je schenkt aan het probleem en het vertrouwen dat je hebt in de oplossing. Hoe geloofwaardiger de ingreep, des te groter het effect. De naalden die de dokter mij meegaf hadden dat effect niet, want het doet nog steeds pijn.

1-Platelet-Rich Plasma Injections in Acute Muscle Injury, New England Journal of Medicin 2014; 370:2546-2547 June 26, 2014 DOI: 10.1056/NEJMc1402340

2-Disability and pain after cortisone versus placebo injection for trapeziometacarpal arthrosis and de Quervain syndrome. Hand (N Y). 2013 Dec;8(4):375-81. doi: 10.1007/s11552-013-9529-2.

3- Het is niet hetzelfde als ’dry needling’, waarbij kleine naadjes in een verkrampte spier worden geprikt om ze te dwingen zich na een korte aanspanning te laten ontspannen.